ARABULUCULUK NEDİR?
Arabuluculuk, üçüncü kişinin tarafları bir araya getirerek müzakere edebilmelerini sağladığı ve aralarındaki iletişimi kolaylaştırdığı, çözüme ilişkin karar verme yetkisinin taraflarda kaldığı, sürece ilişkin tavsiye veya karar verme yetkisinin ise üçüncü kişide olduğu bir yapılandırılmış uyuşmazlık çözüm sürecidir. 06.07.2012 tarihli 6325 Sayılı Kanuna göre arabuluculuk faaliyeti yapılabilmesi için sicile kayıtlı arabulucular tarafından sürecin yönetilmesi gerekmektedir.
ARABULUCULUK SÜRECİNE HAKİM İLKELER
Arabuluculuk, gönüllü bir süreçtir. Taraflar, arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya bu süreçten vazgeçmek konusunda serbesttirler. Taraflar arasında anlaşma sağlanmış olsa dahi anlaşma belgesini imzalamadıkları sürece, süreci sonlandırma hakkına sahiptirler. Ülkemizde bazı iş ve ticari davalarda arabuluculuk dava şartı haline getirilerek gönüllülük ilkesi kısmen de olsa ihlal edilmiştir. Yani arabuluculuk sürecine başvurmadan dava açılamamaktadır. Ancak tarafların her aşamada süreci sonlandırma hakkının olması gönüllülük ilkesinin sürecin devamında esas alındığını göstermektedir.
Arabuluculuk sürecinde gerek arabulucuya başvururken gerekse tüm süreç boyunca taraflar eşit haklara sahiptirler.
Aynı zamanda süreçte gizlilik esastır. Yani taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça arabulucu ve taraflar, arabuluculuk faaliyeti çerçevesinde sunulan veya diğer bir şekilde elde edilen bilgi ve belgeler ile diğer kayıtları gizli tutulmak zorundadırlar. Bu süreçte ileri sürülen bilgi, belge, beyanlara ileride açılacak bir davada delil olarak dayanılamamaktadır. Gizlilik, kanun tarafından da özellikle korunma altına alınmıştır. Zira gizlilik yükümlülüğüne aykırı hareket eden kişi şikayet halinde altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
ARABULUCULUK SÜRECİ NASIL SONLANIR?
Taraflar anlaşırsa, taraflara danışıldıktan sonra arabuluculuk için daha fazla çaba sarf edilmesinin gereksiz olduğunun arabulucu tarafından tespit edilirse, taraflardan birinin karşı tarafa veya arabulucuya, arabuluculuk faaliyetinden çekildiğini bildirirse, tarafların anlaşarak arabuluculuk faaliyetini sona erdirirse, uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişli olmadığı tespit edilirse süreç sonlanır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaştıkları, anlaşamadıkları veya arabuluculuk faaliyetinin nasıl sonuçlandığı bir tutanak ile belgelendirilir buna son tutanak denir. Arabulucu tarafından düzenlenecek bu belge, arabulucu, taraflar veya vekillerince imzalanır.
Süreç sonunda taraflar arasında anlaşma olması halinde bu anlaşma belgesi, taraflar ve arabulucu tarafından imzalanır. Arabulucu, taraflar ve tarafların avukatlarıyla beraber imzalanan anlaşma belgesi ilam niteliğinde belge sayılır. Ancak tarafların birinin dahi avukatı olmadan imzalanan anlaşma belgesi için icra edilebilirlik şerhi alınması gerekmektedir. Dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulmuşsa, anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, asıl uyuşmazlık hakkındaki görev ve yetki kurallarına göre belirlenecek olan mahkemeden talep edilebilir. Davanın görülmesi sırasında arabuluculuğa başvurulması durumunda ise anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, davanın görüldüğü mahkemeden talep edilebilir. Bu şerhi içeren anlaşma, ilam niteliğinde belge sayılır.
Comments