1) TANIM
Bitcoin merkezileştirmemiş, bağımsız bir sanal para birimidir. Deneysel olarak başlayan Bitcoin üretimi noktadan noktaya transfer edilerek aracı kurumları kaldırmış ve haliyle bu işlem için alınan komisyonu minimuma düşürmüştür. Pek çok işlem için kullanılabilen Bitcoin’in ülkesel para birimlerinde karşılığı vardır ve dönüştürülebilirler. Bu da Bitcoin’lerin değerinin olması anlamına gelir. Fakat bu değer sabit değildir, Bitcoin’in değerini piyasadaki arz-talep ilişkisi belirler. Pek çok ülkede kabul görmüş bir para birimi olduğu için değerinin bu arz talep ilişkisine bağlılığı sebebiyle her kullanıcı tarafından öngörülebilir olması beklenmemelidir.
Türkiye’de 2013 yılında kurulan bir şirket üzerinden çalışan BTCTurk.com Türk Lirası ile Bitcoin işlemlerinin yapılmasını sağlıyor. 2013 Temmuz’da bu site üzerinden Türk Lirasıyla yapılan BTC (BitCoin’in kısaltması) alımı için ilk fiyat 150 TL iken bundan yalnızca 5 ay sonra BitCoin hem Silkroad.com’un kapatılmasıyla bu site üzerinden yapılan yasadışı alım-satım ve para aklama faaliyetlerinin bitmesi hem de Çin gibi kalabalık nüfuslu bir ülkenin en yaygın arama motoru olan Badiu’nun bazı servisleri için Bitcoin kullanımını kabul etmesi sayesinde 1050 TL’ye kadar çıkmıştır. Bu artış hep böyle devam etmese de 9 Ocak 2016 verilerine göre 1 BTC 1348 TL civarında işlem görmekte. BitCoin’in değerlenişini uzaktan izlemekle kalmayan Türkiye’de özel sektörde pek çok işlemin Bitcoin’le yapılabilmesinin yanısıra dünyadaki ikinci BitCoin bankamatiği denebilecek olan “Travellers Box” Kiosku da İstanbul Atatürk Havaalanında 2013’ten beri hizmet vermekte.
Hukuki olarak Türkiye’de her ne kadar BitCoin’in gibi sanal para birimlerinin kullanılmasının önünde bir engel bulunmasa da halihazırda bu para birimini kapsamına almış bir düzenleme de bulunmamaktadır. BDDK konuyla en ilgili kurum olarak elektronik paranın barındırdığı riskleri hatırlatmak suretiyle Türkiye’nin bu konudaki tavrının kullanımı engellemeyen ancak kullanıcıyı korumaya yönelik bir düzenlemeye de henüz girişmeyen bir tavrı olduğunu düşündürmüştür. 27 Haziran 2013 tarih ve 28690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun, Bitcoin’in mevcut yapısı ve işleyişi itibariyle Bitcoin’i elektronik para olarak tanımlanmakta değildir. Bu nedenle Türkiye’de Bitcoin ve türevlerinin bağlı olduğu bir hukuki düzenleme yoktur demek yerinde olacaktır ve haliyle örneğin Bitcoin’i konu alan bir hırsızlık suçu işlendiğinde Bitcoin’in ne olarak değerlendirildiği henüz net olmadığından suçun oluşup oluşmadığı dahi tartışmalıdır.
2) SİSTEM VE BITCOIN MADENCİLİĞİ
Bitcoin’in ağ sistemi noktadan noktaya çalışan bir sistemdir. Oluşturulması aşamasında bir merkezi otorite söz konusu olmadığı için aynı adı taşıyan Bitcoin yazılımı ile ağ üzerinden kollektif olarak üretilir. Blok zincir yöntemiyle ve açık şifreleme tekniği ile, üretilen Bitcoin’lerin birden fazla kez harcanması engellenir çünkü her harcama şifrelemeden sonra zincire eklenir ve zincir her işlemle kilitlenerek uzamaya devam eder. Blok zinciri Bitcoin’in her kullanıcının görebildiği halka açık, kronolojik bir kaydıdır. Çifte harcama yapmayı önlerken aynı zamanda Bitcoin sahibinin herkesçe doğrulanabilir olmasını sağlar. Bitcoin harcamalarının aslında halka açık şekilde kayıtlı tutuluyor olması her zaman için kullanıcıların belirli kimliklerle eşleştirilebilir olduğu anlamına gelmez. Çünkü sistemde görülen adres yalnızca bu işlemlerin takibi ve doğrulaması için yaratılan adreslerdir, kullanıcılar IP’lerini gizledikleri sürece bu rastgele oluşturulan adreslerin kişilerle bağlantısının kurulması pek olanaklı değildir.
Blok zincirindeki bloklar her biri bir onama bekleyen işlemlerdir. Bu noktada ise devreye “Bitcoin Mining”, yani Bitcoin Madenciliği girer. Bitcoin Madenciliği temel olarak en basit haliyle “madencilerin” kendi bilgisayarlarına Bitcoin sisteminde kullanıcılar tarafından yapılmak istenen işlemleri matematiksel bazı işlemleri yaptırarak onamasıdır. Güveliği arttırmak için öngörülmüş olan bu sistem donanımsal anlamda oldukça güçlü bilgisayarlar gerektirirken madenciler yaptıkları onamalarla doğru orantılı olarak Bitcoin kazanmaktadırlar. Madencilerin yaptıkları onama işlemi, sistemde kullanılan HashCash algoritmasının her işlem için çözümlenmesi olarak özetlenebilir.
Blok zincirindeki kayıtların halka açık olması yalnızca kullanıcılara açık olduğu anlamına gelmez, hatta https://blockchain.info/ adresinde herkes istediği an son işlemleri görebilir, hangi işlemin hangi adres tarafından yapıldığını öğrenebilir, arama motorundan adres, ip, hash araması yapabilir ve hatta adresleri başka bir şekilde kimlikleriyle bağlı olan kullanıcılar tarafından yapılmış işlemlerin harita üzerindeki yerini görebilir. Blockchain.info’daki resmi bilgilere göre 7 Ocak 2016 itibariyle sistemde dolaşımda olan Bitcoin miktarı 15,054,650’dir ve baştan beri yapılan açıklamaya göre dolaşımdaki Bitcoin sayısı 21 milyonu bulduğunda üretim duracaktır.
Global ve bağımsız bir sanal para birimi olması Bitcoin’in tercih edilebilirliğini arttıran başlıca sebepler olarak görülmekte. Çünkü bu sayede anında ve aracı kullanmadan dünyanın her yerine para transferi yapmak, online olarak bu parayı harcamak, kazanmak ve diğer para birimlerine çevirebilmek gibi avantajlar sağlamakta. Bunlar herkes için cazip görünse de sistemin kullanıma açıldığı 2009’dan beri en çok yasadışı fillerle ilgili kişiler tarafından, anonimliklerini koruyabilmeleri imkanı nedeniyle alternatif bir para birimi olarak tercih edilmiştir. Halihazırda suç teşkil eden pek çok fiilin sanal ortamda Bitcoin karşılığı yapıldığı bilinmektedir. Transferinde alıcı ve gönderici kimliklerinin tamamen anonim kalabilmesi imkanı olduğu için yasadışı para transferine olanak sağlamaktadır.
3) ZAYIFLIKLAR VE DEZAVANTAJLAR
Bitcoin tarihi boyunca sistemine yönelik çok fazla sayıda ve çok büyük zararla sonuçlanmış hack girişimi olmadığı gözlemlense de muhtemel sorunlara yol açacak kimi zayıflıkları göz ardı edilmemelidir. Bitcoin kaybedilmesi kolay ve takibi mümkün olmayabilen bir para birimidir ve bu nedenle internet ortamında kullanıcılar çok daha dikkatli olmalıdır. Hem suç konusunu oluşturan hem de kimi zaman suç teşkil eden fiilerin karşılığında elde edilen para birimi olan Bitcoin yasadışı eylemlerin birden fazla açıdan alanında.
a) Sanal Cüzdan Kullanımı ve Takip Edilemezlik
Her şeyden önce Bitcoin sanal cüzdanlarda kullanılabilen ve biriktirilebilen bir para birimi olduğu için akla gelen ilk zayıflık sanal cüzdandan kaynaklanan şifreleme zayıflığıdır. Geçtiğimiz birkaç yılda sanal cüzdan kullanımı oldukça arttığı için güvenlik önemleri de şartlara uygun olarak geliştirilmiş ve şifreler oldukça güçlü hale getirilmişse de sanal cüzdanlardaki açıklar sebebiyle Bitcoin hırsızlığı hâlâ Bitcoin’in alakalı olduğu suçların başlarında gelmektedir. Günlük hayatta fiziksel ortamlardaki cüzdanlarımızda da para bulundurarak binlerce kişiyle aynı ortama girerek belki de her gün aldığımız bu hırsızlık riskinin sanal ortamda ve Bitcoin’i konu alacak şekilde yapılmış olmasının farklı boyutu aslında Bitcoin’lerini bu şekillerde kaybeden kullanıcıların Bitcoin hırsızını bulmak ve Bitcoin’leri geri almak için başvurabilecekleri efektif bir sistem veya mercii olmamasıdır. Merkezileştirilmemiş bağımsız bir para birimi olması bu gibi hırsızlık mağdurları için bu noktada Bitcoin’in Blok Zinciri sistemine rağmen takip edilemez olabileceği dezavantajını yaratıyor. Blok zincire kaydolan her işlem aslında sistem tarafından rastgele numaralardan oluşturulmuş adreslerdeki kullanıcılarla eşleşmiş şekilde kaydediliyor, fakat bu adresler gerçekten kullanıcıyı tanımlayabileceğimiz bir eşleştirme olmak zorunda değil. Anonimlik günümüz Bitcoin kullanıcıların alışverişlerinde karşı tarafta aradıkları bir özellik olmayıp aksine kaçınılan bir unsur olsa da bu sistemin bazı yasadışı aktiviteler için tercih edilmesinin en büyük sebebi olarak geçerliliğini korumakta.
b) Saldırılara Karşı Zayıflıklar
Sanal cüzdan ve takip edilemezlik dışındaki bir başka zayıflık ise muhtemel Sybil Saldırıları olabilir. Her ne kadar Bitcoin sistemi Sybil Saldırıları zorlaştırabilecek bir sistem olarak her 16 ( x.y.0.0 ) başına tek bir IP adresine giden bağlantı yapıyor olsa da Sybill saldırnın imkansız olduğunu söylemek olanaklı değildir.
Bir başka muhtemeln zayıflık ise kısaca DOS Attacks olarak bilinen “Denial of Servise” saldırılarıdır. Bu saldırılara karşı Bitcoin sistemi halihazırda bazı mekanizmaları içinde barındırmakta ise de günümüzde yapılan oldukça komplike saldırılara karşı yeterli derecede güvenli olduğu tartışmalıdır. Çünkü yapısı gereği bu saldırılar sisteme aşırı yükleme yapılması ve bu durumda da sistemin doğal akışındaki işlemleri cevaplayamayarak bu esnada güvenlik açığı vermesi şeklinde sonuçlanır. Bu da şu an için Bitcoin sisteminin muhtemel zayıflıkları arasında değerlendirilebilir.
Tüm bunların yanısıra “Timejacking” denen ve ağdaki düğümlerden birini hedef alarak bu düğümün zamanı hesaplayışını değiştirmeye yönelik yapılan bir saldırı türü de mevcuttur. Bu tür bir saldırıyla tüm sistemdeki transfer ve üretim karışıklığa düşer ve bu gibi bir güvenlik açığı oldukça olumsuz sonuçlanabilir.
c) Enerji Gereksinimi Dezavantajları
Son olarak üretimi de dağıtılmış olan bu para biriminin madenciliği için gereken elektrik enerjisi miktarı oldukça yüksek olduğu için bu yönden de zayıf olduğu söylenebilir. Madenciliği için harcanan elektrik enerjisinin tutarını karşılayabilmesi kullanıcılar tarafından beklenen bir durum ve bu iki unsurun orantısının madencileri bu sistemin akışını devam ettirecek derecede tatmin etmesi gerekmekte. Bu noktada arz-talep ilişkisi de devreye girmekte ve üretim süreci kullanıcılara mali açıdan pek de ucuza gelmeyen bu para biriminin değerini belirlemede efektif olmakta. Özellikle elektrik enerjisinin maliyetinin yüksek olduğu ülke kullanıcıları tarafından, donanımsal olarak da çok yüksek güçte çalışması gereken bilgisayarlarla yapılabilen madenciliğin ne kadar kârlı olabileceği bir tartışma konusu.
4) BITCOIN İÇEREN SUÇLAR
Sanal ortamda işlenen suçlara sürekli daha yeni veya daha komplike bir suç eklenirken sanal bir para biriminin özellikle ulusal para birimine çevirilebilirken, yalnızca eşya değil hizmet ve hatta konut alımında kullanılır ve yatırım aracı olarak görülürken suçlara konu olması kaçınılmaz olmuştur. Sistemin kullanılmaya başlandığı yıl olan 2009 henüz Bitcoin’in yeterli derecede yaygın olmaması sebebiyle değerlendirilmeyecek olsa da özellikle iyice yaygınlaşmaya başladığı 2011-2012 yıllarında pek çok suçla farklı şekillerde ilişkilendirilmiş olduğu bilinmektedir. Çoğu Bitcoin hırsızlığının sebebi sanal cüzdandaki güvenlik açığıdır. 2011 ve 2012’deki hırsızlık artışının neticesinde, sanal cüzdan şifrelemesi, çoklu imza desteği, çevrimdışı cüzdanlar, kağıt cüzdanlar ve hardware cüzdanlar gibi risk azaltan sistemler geliştirilmiştir. Bunların benimsenmesi ve kullanılmasının artmasıyla hırsızlıklık sayısı düşmüştür.
FBI tarafından hazırlanmış 24 Nisan 2012 tarihli “Bitcoin Virtual Currency: Unique Features Present Distinct Challenges for Deterring Illicit Activity” isimli raporda Bitcoin kullanıcılarının anonimliklerini korumak için neler yapabilecekleri aşağıdaki liste ile açıklanmıştır.
· Her ödeme için yeni bir Bitcoin adersi yaratılması
· Tüm Bitcoin trafiğinin bir anonimleştirici üzerinden takip edilmesi
· Yeni ödemeler için eski Bitcoin adreslerinin balanslarının yeni bir adreste toplanması
· Uzmanlaşmış para-aklama servislerinin kullanılması
· Adreslerin birleştirilmesi için 3.kişi sanal cüzdan servislerini kullanmak. Bazı 3.kişi servisler kullanıcılara Bitcoin adreslerinin birleştirilmesi, Bitcoin’lerin tutulması ve Bitcoin’lere istedikleri cihazdan kolayca erişilmesine imkan tanıyan sanal cüzdanlar oluşturma seçeneği sunmakta.
Yukarıdaki listede yapılan anonimliği koruma yöntemlerine yönelik ipuçları Bitcoin’lerini kimliklerini gizleyerek korumak isteyen kullanıcılar için düşünülmüşse de muhakkak herkesçe her amaç için anonimliği sağlama gibi bir işlev de taşır nitelikte bilgiler barındırmaktadır. Bu listeden bağımsız bir yöntem olarak Bitcoin sisteminde de aktif bir şekilde anonimliği sağlamak için kullanılan araçların başında TOR (The Onion Routing) isimli yazılım gelmektedir. Bu, kullanıcıların anonim şekilde iletişimine imkan sağlayan bir ağ ve yazılım projesidir. TOR Browser da yazılımın tarayıcısıdır ve internette takip edilemeden gezinti olanağı sunar. Bu sayede TOR Browser üzerinde yapılan işlemlerde anonimlik korunmuş olur. Bitcoin işlemleri de bu işlemler arasındadır. TOR Browser geçtiğimiz yıllarda oldukça yaygın olarak kullanıldıysa da 2014 yılında Carnegie Mellon Üniversitesi’nde kurulmuş bir araştırma takımı tarafından hacklenmesinin önüne geçilememesi sebebiyle azımsanmayacak bir güven kaybı yaşamıştır.
Bunun yanı sıra TOR üzerinden sağlanan tek şey anonimlik değil, aynı zamandar TOR Browser normalde kullandığımız tarayıcıların erişimimizi sağlamadığı siteler, kaynaklar ve verilere erişimimizi sağlamakta. İnternetin normal kullanıcılara açık olmayan bu katmanına DeepWeb denmekte ve TOR Browser üzerinden bu katmana giriş yapılabilmekte. Burası belli bir seviyeden sonra yasadışı faaliyetlerin de yürütüldüğü, uyuşturucu ve silah ticaretinin, para aklamanın, çocuk pornosunun vb. erişilebilir olduğu bir bölge. Bitcoin, TOR, anonimliğin korunması ve merkezi bir noktadan üretilmeyen sanal para şeklindeki bu unsurlar birleştiğinde Bitcoin ile ilgli asıl çekincelere yol açan bazı hususlar ortaya çıkmakta. Örneğin DeepWeb’in bu yasadışı faaliyetlere yer veren kısımlarında bunların karşılığı olarak dünyanın herhangi bir yerinde paraya çevirilebilen ve takip edilemeyecek şekilde transferi mümkün olan Bitcoin karşımıza çıkmakta. Bununla ilgili en duyulmuş olan suç, DeepWeb’in “Darknet” denen alt katmanında yasadışı faaliyetlerin olduğu bölgesinde yer alan Silkroad.com sitesi üzerinden Bitcoin karşılığı da yapıldığı bilinen uyuşturucu ticaretidir. Silkroad.com’da TOR üzerinden giriş yapıp anonim olarak Bitcoin karşılığı uyuşturucu ticareti yapıldığından 2013 yılında FBI tarafından oluşturulmuş ekibin çalışması sonucu bu ticaret açığa çıkmış ve Silkroad.com kapatılmıştır. Kurucusu olduğu bilinen Ross William Ulbricht hakkında 2015’te uyuşturucu ve çocuk pornosu ticareti de dahil 7 farklı suçtan müebbet hapis cezası verilmiştir.
Pek çok örneğinin haber sitelerinde kolaylıkla bulunabileceği Bitcoin karşılığı işlenen suçlar gün geçtikçe yayılmakta ve yukarıda değinilen DeepWeb gibi bir alana ihtiyaç duyulmadığı da aşikar. Her ne kadar terörist eylemlerin planlanması, belki de bu eylemlere silah, uyuşturucu, patlayıcı maddeler temin edilmesi gibi büyük suçlarda DeepWeb kullanılsa da bu işlemler karşılığı kullanılan Bitcoin’lerin takip edilemezliğinin sağlanmış olması aslında belki de devletler tarafından daha kontrol edilebilir potansiyele sahip olan internet ortamını tamamen kontrolden çıkaran unsurlardan biri. Fakat öte yandan buna hiç gerek olmaksızın Bitcoin karşılığı sanal seks dahil pek çok şey normal kullanıcılar tarafından da yapılmakta. Aslında yasadışı olabilecek aktiviteler için Bitcoin mümkün olan asgari düzenlemeyi yapmış ve küresel anlamda suç teşkil eden çocuk pornosu gibi şeyleri konu alan işlemlerin yapılmasını sistemde yasaklamıştır fakat elbette bu tür bir aktivitenin Bitcoin karşılığı yapıldığı olasılıkta bu işlemin taraflarınca farklı ve hukuka uygun konulu bir alım-satım olarak gösterilmesinin bir yolunun bulunmuş olması öngörülebilirdir.
Bitcoin’in karşılaştığı büyük sorunlardan birinin güvenlik önemleri yetersiz olan sanal cüzdanlar olduğuna yukarıda değinilmişti. Bunun en büyük örneği olan Infostealer.coinbit isimli trojan aracılığıyla yaklaşık yarım milyon dolar değerinde Bitcoin’in çalındığı bilinmekte. Bu trojan kullanıcıların yetersiz şifrelenmiş, düşük güvenlikli cüzdanlarından yalnızda BitCoin çalmak üzere üretilmiş ve o dönemde sanal cüzdanların güvenlik yetersizliklerini gözler önüne sermişti.
Buna ek olarak, Bitcoin borsasının dünya çapında bir dönem en büyük yöneticisi olan Mt.Gox şirketinin CEO’su olan Mark Karpeles 2015 yılının yaz aylarında zimmete para geçirmekle suçlanmıştır. Yaklaşık 166,000 Dolar değerinde Bitcoin’i hesabına geçirdiği iddialarının ardından tutuklanan Karpeles daha sonra Mt.Gox’tan 850,000 adet Bitcoin’in kaybolması sebebiyle şirketin iflas etmesiyle de ilişkilendirilmiştir. İkinci kez tutuklanmasının ardından söz konusu BitCoin’lerden 200,000 adedini “cold wallet” denen, örneğin taşınabilir hafıza kartı, ve diğer bilgisayarlara bir ağ üzerinden bağlı olmayan bir saklama alanında bulduğunu açıklamıştır. Cold Wallet diğer bilgisayarlara bağlı olmadığı için BitCoin’lerin güvenliğinin en azından bilgisayar sistemleri üzerinden tehlikede olması oranını oldukça düşüren bir saklama biçimidir ve bugün de kullanıcılara güvenliği neredeyse tamamen kendi sorumluluklarından olduğu için tavsiye edilmektedir.
5) BITCOIN BENZERLERİ
Aslında Bitcoin gibi işleyen ve madenciliği yapılan pek çok sanal para birimi mevcut olmasına rağmen günümüzde değerlerini karşılaştıracak olursak BTC’yle rakamsal anlamda rekabet edebilen bir sanal para biriminin varlığından söz etmek mantıklı olmayacaktır. Yaşnan dalgalanmalara rağmen geçtiğimiz senelerde boyunca ekonomide değerli bir para birimi olduğuna bugüne kadar pek çok kişiyi ve hatta devleti ikna etmiş olan Bitcoin’den sonra sanal para birimlerinde büyük bir artış gözlenmiş, öyle ki bir dönem “helal Bitcoin” şeklinde internet kullanıcıları tarafından lakaplandırımış olan ve değerinin belli bir kısmı için ödenen gerçek paralarla İslam’ı yaymak amacına hizmet ettiği söylenmiş olan “Allahcoin” isimli bir sanal para birimi dahi üretilmiştir. Ancak bugün geçerliliğini koruyabilmiş değildir.
Bitcoin gibi sanal paraların borsa değerlerini takip etmekte güvenilir bir kaynak olarak kullanılan http://coinmarketcap.com/ ‘da yer alan 9 Ocak 2016 tarihli değer bilgilerine göre BTC’nin en yakın rakibiyle bile arasında yüzlerce dolarlık fark olduğu görülmekte.
6) SONUÇ
Bitcoin ve benzerleri için sanal hayatın hazır olduğu gerçeği yadsınamayacak olsa da ülkemizde hukukun bu para birimlerini tam olarak tanımlayıp koruyacak derecede bilişime ayak uyduramadığı görülmektedir. Teknolojinin ilerleyiş hızına paralel olarak sanal ortamda yapılabilenler de artmakta ve hem halihazırda var olan suçların sanal ortamlarda işlenen halleri hem de yeni suç tipleri oluşmaktadır. Bu durumda hukukun bu alanları düzenlemekten kaçınması veya bu düzenlemelerde geri kalması ancak mağduriyet doğurmaktadır.
Bitcoin ile ve Bitcoin’e karşı halihazırda işlenmiş suçlar çok şaşırtıcı olmasa da gelecekte yaygınlaşması beklenen “smart contract” yani elektronik ortamda yapılacak olan akıllı sözleşmelerin temel para birimlerinin Bitcoin gibi sanal para birimleri olacağı öngörülmekte. Bu da Bitcoin kriptografisine yakın bir sistemle çalışması planlanan hukuki sözleşmeler olan akıllı sözleşmelerin Bitcoin gibi sanal para birimlerinin ülkelerce hukuki düzenlemelere tabi olmasını daha büyük bir gereklilik haline getirecektir. Akıllı sözleşmelerin yaygınlaşmasıyla oluşabilecek suç türleri henüz öngörülemese de Bitcoin’i konu alan yeni suçların ve özel hukuk alanında da yaygınlaşması gereken sanal para birimi kullanımı düzenlemelerinin gerekeceği aşikardır. Bunun yanı sıra kişisel verilerin korunması hususunda ülkemizde de halen oluşmakta olan bilinç ve hukuki düzeleme benimsemelerini de gözönüne alacak olursak dünyada geleceğin suçlarından biri olarak görülen “Data Hostage” yani veri rehin alınmasının Bitcoin karşılığı yapılacağından kuşku duymamak gerekir. Bu gibi suçlara hazırlıklı olmasını her devletten beklemek mümkün olmasa da hukukun, sanal hayata müdahalesinin ivedi olduğu yüzyılda olduğumuzu kabul etmek gerekmektedir. Kullanıcıların hem anonim kalabilme hakkına sahip olduğu hem de daha güvende hissederek ve mağduriyet durumunda başvurabilecekleri bir güvenceye/yekili merciiye sahip olarak, sanal hayatta en efektif şekilde var olabilecekleri asgari hukuki düzenlemeyi yapacak olan devletlerin Bitcoin ve türevleri ile ilgili tutumlarının değişkenliği günümüzde bireylerin bu para birimini kullanmak ve yaymaktan kaçınmasına sebep olmuş değildir ve henüz aktif bir adım atmamış olan devletlerin yakın zamanda stabilize olmuş tutumlarla bu hususlarda kişi haklarını korumaya yönelik düzenlemeler yapmakta efektif hale gelmeleri beklenmektedir.
7) KAYNAKÇA
BBC. (2015, Mayıs 30). Retrieved Aralık 2015, from BBCNews: http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/05/150530_silk_road_muebbet
BTCTurk. (2016, Ocak). BTCTurk. Retrieved from https://www.btcturk.com/yardim/bitcoin-nedir
Can, A. (2013, Kasım 19). Retrieved from Hürriyet: http://www.hurriyet.com.tr/sanal-para-bitcoin-turkiye-de-1500-tl-ye-cikti-25149776
Chapman, S. (2011, Haziran 17). Retrieved Aralık 2015, from Zero Day: http://www.zdnet.com/article/new-bitcoin-malware-steals-bitcoin-wallets-infostealer-coinbit/
Coinmarket. (2016, Ocak 9). Retrieved from http://coinmarketcap.com/
FBI U.S. Department of Justice. (2015). Ross Ulbricht, the Creator and Owner of the Silk Road Website, Found Guilty in Manhattan Federal Court on All Counts . New York.
FBI, U. A. (2015). Ross Ulbricht, aka Dread Pirate Roberts, Sentenced in Manhattan Federal Court to Life in Prison. New York: FBI.
Frunza, M.-C. (2015). Solving Modern Crime In Financial Markets: Analytics and Case Studies. Waltham, MA: Academic Press.
Hürriyet. (2015, Ağustos 4). Retrieved from http://www.hurriyet.com.tr/sanal-para-bitcoin-simsari-karpeles-gozaltinda-29717392?_sgm_campaign=scn_a004850058058000&_sgm_source=29717392&_sgm_action=Click-Dynamic
JapanTimes. (2015, Kasım 28). JapanTimes. Retrieved Ocak 2016, from http://www.japantimes.co.jp/news/2015/10/28/national/crime-legal/bitcoin-ceo-spent-embezzled-funds-prostitutes-reports/#.VpYsWbaLTDf
Kenci, E. (2014, Nisan 9). BTCTurk CEO'su Emre Kenci Röportajı. (Bigpara.com, Interviewer)
Lee, D. (2013, Kasım 2). Retrieved 2015, from BBCNews: http://www.bbc.com/news/technology-24371894
Miller, M. (2014). The Ultimate Guide to Bitcoin. Indiana: Que Publishing.
Simonite, T. (2015, Şubat 4). Holding Data Hostage. Retrieved Aralık 2015, from Technologyreview.com: http://www.technologyreview.com/news/534516/holding-data-hostage-the-perfect-internet-crime/
TRTHaber. (2015, Mayıs 30). TRTHaber. Retrieved from http://www.trthaber.com/haber/dunya/silk-roadun-kurucusuna-omur-boyu-hapis-187408.html
Zetter, K. (2012, Eylül 5). Wired.com. Retrieved 2015, from http://www.wired.com/2012/05/fbi-fears-bitcoin/?+wired%252Findex+%2528Wired%253A+Index+3+%2528Top+Stories+2%2529%2529
Comments