15.04.2020 tarihinde Meclis Genel Kurulu’nda kabul edilen ve 17.04.2020 tarihli 31102 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 Sayılı Torba Yasa kapsamında işçi-işveren ilişkileri konusunda alınan tedbirlerle birlikte pek çok yenilik uygulama alanı bulacak. Tam adıyla 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Covid-19 salgınının sosyal ve ekonomik hayatta yaratmış olduğu etkileri azaltmak üzere tedbirler içermekte olup, bu yazımızda ilgili yasanın işçi-işveren ilişkileri kapsamında getirdiği yenilikler incelenecektir.
1-Kısa Çalışma Ödeneğine Başvurularda Uygunluk Tespiti Beklenmeksizin Ödeneğin Verilmesi
Düzenlemenin önceki halinde, şartları sağlayan işverenlerce tüm belgelerin eksiksiz şekilde teslim edilmesi sonucunda iş müfettişleri tarafından yapılan uygunluk tespitinin ardından ödeneğin verilip verilmeyeceğine karar veriliyordu. Ancak Covid-19 salgının beklenmedik ve hızlı şekilde sektörde etki etmesi sonucunda ve kısa çalışma ödeneğine başvuruda getirilen kolaylıklar sayesine, ödeneğe hızla 70.000’den fazla işverenin başvurduğu açıklandı. Bu sebeple hem inceleme yapılması zorlaştı hem de ödeneklerin bağlanması gecikti. Uzun süren geri dönüşler sebebiyle işverenlerin işçileri ile ilgili endişeleri arttığından, iş müfettişlerinin yapacağı uygunluk tespitinin sonucu beklenmeksizin işverenlerin beyanları esas alınarak, kısa çalışma ödeneği başvuru kapsamında yer alan ve gerekli şartları sağlayan çalışanlara kısa çalışma ödeneği yapılmasının önü açıldı.
Ancak iş müfettişleri tarafından yapılan inceleme sonucunda işverenlerin hatalı beyanda bulunduğu tespit edilecek olursa yapılmış olan fazla ve yersiz ödemeler, işverenlerden yasal faizi ile birlikte tahsil edilecektir. Bu sebeple işverenlerin beyanda bulunurken eksiksiz ve doğru bilgileri beyan etmeleri gerekmektedir.
2- 3 Ay Süre İle İş Sözleşmelerine Fesih Yasağı
Öncelikle bu düzenleme, işverenlerin sözleşmeleri hiçbir şekilde feshedemeyeceği anlamına gelmemektedir. Şöyle ki: İş Kanunu md.25/2 uyarınca, ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler ile bu sürede de fesih mümkündür. Ancak 3 aylık “feshedilememe kuralı” Cumhurbaşkanı tarafından 6 aya kadar uzatılabilecektir. İlgili kanun maddesi dışında herhangi bir sebeple işverenlerin işçilerin sözleşmelerini feshetmesi engellenmiştir.
Torba Yasa kapsamındaki düzenlemeye aykırı davranan işverenlere, sözleşmesi düzenlemeye aykırı şekilde feshedilen her işçi başına aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası tahakkuk ettirilmesi şeklinde bir yaptırım uygulanacağı da düzenlenmiştir. Ayrıca bu aykırılık sonucu yalnızca idari para cezası olmakla kalmayıp, bu süreler dahilinde yapılacak her türlü feshin geçersiz kılınacağı ve işverenlerin işe iade ile kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi gibi durumların da meydana gelebileceği düzenlenmiştir.
Bu Yasağa Hangi İşverenler Dahildir?
Önceden yürürlükte olan 7226 sayılı Kanun uyarınca fesih yasağı sadece kısa çalışma uygulaması yapan işverenler için geçerli iken, Torba Yasa ile kısa çalışma uygulanması dikkate alınmadan, tüm işverenler yasak kapsamındadır.
3-İşverenlere Tanınan Ücretsiz İzin Hakkı
İş Kanunu kapsamında, geçerli bir iş sözleşmesinin askıya alınması ve işçinin ücretsiz olarak izne çıkması ancak tarafların karşılıklı olarak anlaşması ve yazılı olarak imzalaması veya işverenin teklifine işçinin 6 iş günü içinde yazılı kabulü beyanı ile mümkündü. Ancak Torba Yasa ile getirilen yeniliğe göre, fesih yasağının uygulanacağı süre boyunca (17.04.2020 tarihi itibari ile yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren 3 aylık süre boyunca), İş Kanunu’nun ilgili maddesinde değişiklik yapılmış olup, kısmen veya tamamen uygulanacak olan ücretsiz izin için işçinin muvafakatinin aranması şartı kaldırılmıştır. Yani, işverenler için işçilerin rızasını almadan kısmen veya tamamen ücretsiz izin kararı alınmasının önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bu şekilde ücretsiz izne çıkarılan işçilerin ise sözleşmeyi feshedebilme imkanı bulunmamaktadır.
4-Ücretsiz İzne Çıkarılan ve Kısa Çalışma Ödeneğinden Faydalanmayanlar ile İş Sözleşmesi Feshedilenler için Ödenek Verilmesi
İlgili yasa, yine düzenlemeler kapsamında işveren tarafından ücretsiz izne ayrılmış olan ve gerekli şartları sağlamadığı gerekçesi ile kısa çalışma ödeneğinden faydalanamayan işçiler ile 15.03.2020 tarihinden sonra iş akdi feshedilen ve fakat prim gün sayısı sebebi ile iş akdi süresi bakımından işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler için günlük 39,24-TL tutarında ücret desteği sağlanacağını düzenlemiş olup, işçilerin herhangi bir sosyal sigorta fonundan yaşlılık aylığı almaması gerekmektedir.
Bu süreçte ücret desteği alan işçilerin aynı zamanda ücretsiz sağlık hizmetinden de faydalanmaya devam edeceği düzenlenmiştir.
Bu Ödenek Ne Kadar Süre İle Bağlanacak?
İlgili düzenlemeye göre günlük 39,24 TL tutarında bağlanacak olan ödenek, fesih yapılmayacak süreyi geçemeyecek olup, işçinin bu süre içinde ücretsiz izinde bulunduğu veya işsiz kaldığı süre boyunca bağlanacaktır. Kısa çalışma ödeneğinde olduğu gibi, bu ödenekte de damga vergisi kesintisi olacaktır.
Düzenlemenin yer aldığı metne buradan ulaşabilirsiniz.
#işhukuku#işkanunu#torbayasa#işveren#işçi#fesihyasağı#fesih#izin#ücretsizizin#kısaçalışma#kısaçalışmaödeneği#ödenek#fon#işmahkemesi#covid19#korona#koronavirüssalgını#koronavirüs#corona#pandemi#işçihakları#işverenhakları